محمد محسنی مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان هرمزگان در یادداشتی نوشت: نامگذاری یک خیابان یا بلوار در یک شهر، در نگاه نخست، اقدامی ساده یا تشریفاتی بهنظر میرسد؛ اما در حقیقت، اینگونه تصمیمها میتوانند تأثیراتی عمیق و ماندگار در ذهنیت شهروندان، هویت شهر و حافظه فرهنگی جامعه داشته باشند. بهویژه زمانی که این نامگذاری مبتنی بر عناصر بومی و میراثی باشد که از ریشههای فرهنگی، زیستمحیطی و خلاقانه یک جامعه نشئت گرفته است.
در همین راستا، نامگذاری یکی از بلوارهای شهر بندرعباس با عنوان «صنایعدستی» را باید اقدامی فراتر از یک حرکت نمادین تلقی کرد. این اقدام، بازتابی است از رویکردی نو در مدیریت شهری و فرهنگی؛ تلاشی برای پاسداشت میراث هنری استان هرمزگان و گامی در مسیر بازتعریف فضاهای شهری با تکیه بر ارزشهای هویتی، خلاق و بومی.
در نظریههای نوین شهرسازی، فضاهای عمومی دیگر تنها کارکرد کالبدی و ترافیکی ندارند؛ آنها به فضاهایی برای بروز معنا، حافظه تاریخی و ارزشهای فرهنگی تبدیل شدهاند. نام یک خیابان یا بلوار، میتواند حامل پیامی فرهنگی باشد که در تکرار روزمره تردد شهروندان، به حافظه ناخودآگاه آنان نفوذ کرده و بخشی از زیست فرهنگی شهر را شکل دهد.
در بسیاری از شهرهای پیشرو جهان، از جمله رم، پاریس، کیوتو، فلورانس یا مکزیکوسیتی، نامگذاری معابر با مضامین هنری و صنایعدستی، بخشی از سیاستهای شهری برای تثبیت روایتهای فرهنگی و ارتقاء جایگاه هنرهای بومی در عرصه عمومی است. نام «بلوار صنایعدستی» در بندرعباس نیز تلاشی است در این مسیر.
هرمزگان، و بهطور خاص بندرعباس، از دیرباز یکی از مهمترین خاستگاههای هنرهای سنتی جنوب ایران بوده است. گلابتوندوزی، خوسدوزی، زریبافی، حصیربافی، تراش صدف، و ... تنها نمونههایی از هنرهایی هستند که پیوندی عمیق با زندگی، زیباییشناسی و هویت مردم این منطقه دارند. این هنرها، زبان خاموش اما گویا و زنده مردمانیاند که قرنها در این سرزمین زیستهاند و فرهنگ آفریدهاند.
در سال ۱۳۹۸، بندرعباس بهواسطه این ظرفیتهای گسترده، بهعنوان یکی از شهرهای خلاق صنایعدستی ایران در شبکه شهرهای خلاق یونسکو به ثبت رسید. این انتخاب، تنها یک عنوان افتخارآمیز نبود؛ بلکه مسئولیتی برای حفاظت، ارتقا و نوآوری در حوزه صنایعدستی بهحساب میآمد.
اکنون، نامگذاری «بلوار صنایعدستی» را باید تداوم همان نگاه دانست. این بلوار میتواند بهتدریج به محور فرهنگی جدیدی در شهر تبدیل شود؛ محوری که با طراحی مناسب شهری، المانهای هنری برگرفته از صنایعدستی بومی، معرفی استادکاران شاخص، غرفههای دائمی و فصلی و اجراهای زنده هنرمندان محلی، به فضایی پویا و زنده بدل شود.
خوشبختانه، ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی هرمزگان با همراهی شهرداری بندرعباس، طرحی جامع برای جانبخشی به این محور فرهنگی تهیه کرده است و بهزودی کلنگ ساخت بازارچه دائمی صنایعدستی بندرعباس در همین بلوار به زمین خواهد خورد. این بازارچه، نهتنها مکانی برای عرضه و فروش آثار هنرمندان بومی خواهد بود، بلکه به فضای تعامل فرهنگی، آموزش، نمایش و تجربه هنرهای بومی نیز تبدیل خواهد شد.
باور داریم که اگر این نامگذاریها تنها به نصب یک تابلو ختم شوند، در نهایت از معنا تهی خواهند شد. اما اگر بهمثابه بخشی از برنامهریزی فرهنگی شهری دنبال شوند، میتوانند به «نشانگاههای زنده فرهنگ» تبدیل شوند؛ نقطهای که در آن، شهروندان نهتنها عبور میکنند، بلکه یاد میگیرند، میبینند، تجربه میکنند و به ریشههای خود افتخار میکنند.
«بلوار صنایعدستی» میتواند نماد زنده شهری باشد که به فرهنگ خود باور دارد، و میخواهد آن را در کالبد و روح شهر جاری سازد. اقدامی برای امروز، و سرمایهای برای فردا؛ تا نسلهای آینده نیز بدانند که بندرعباس شهری است که در کنار توسعه، به اصالت خود پشت نکرده و هویت فرهنگیاش را گرامی داشته است.
انتهای پیام/
نظر شما